روزنامه خراسان

ارزیابی کارشناسان از «ایست» لاهه به آمریکا

ادیب - چهره های مطرح حقوقی به محض اعلام دستور دیوان بین المللی به آمریکا، نظرات متفاوتی درباره پرونده شکایت ایران از آمریکا به دلیل خروج از برجام مطرح کرده اند. عمده این نظرات درباره اصل صلاحیت دادگاه لاهه در این پرونده است. برخی معتقدند هم اکنون پیمان مودت بین دو کشور جاری نیست و در مقابل تعداد دیگری معتقدند این عهدنامه هنوز می تواند مبنای حل و فصل منازعات قرار گیرد. در این بین همه کارشناسان به ماهیت دستور رئیس دادگاه که نوعی دستور موقت علیه تحریم ها محسوب می شود، اشاره کرده اند.  رئیس دادگاه لاهه خطاب به آمریکا: تا زمان جلسه دادگاه اقدامی انجام ندهید رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه طی نامه‌ای رسمی خطاب به وزیر خارجه آمریکا، ضمن اعلام زمان رسیدگی به شکایت دولت ایران در خصوص بازگشت یک‌جانبه تحریم‌های دولت آمریکا، تأکید کرد: «از هرگونه اقدام جدید، اجتناب کنید و شرایط را تغییر ندهید.» این موضوع را رئیس مرکز حقوقی بین المللی ریاست جمهوری اعلام کرد. وزیر خارجه کشورمان 25 تیر ضمن انتشار توئیتی اعلام کرد که ایران از آمریکا به دلیل اعمال تحریم های یک جانبه شکایت کرده است. حالا به گفته محسن محبی موضوع دادخواست ایران این است که اقدام آمریکا در برگرداندن تحریم های یک جانبه برخلاف تعهدات بین المللی آمریکا در عهدنامه سال 1334 موسوم به مودت است. به موجب این عهدنامه آمریکا متعهد شده بود با اتباع ایرانی رفتار منصفانه داشته باشد، و مانع از مراودات پولی و بانکی نشود. به گزارش فارس محبی دراین باره توضیح داد: دولت جمهوری اسلامی ایران به علت فوریت امر و آثار سوء ناشی از برگرداندن تحریم های یک جانبه آمریکا به ویژه در حوزه سلامت و درمان و دارو و امنیت هوایی، همزمان با طرح دعوی رسمی از دیوان خواسته بود که دیوان تا زمانی که در مرحله رسیدگی و صدور رای در دعوای اصلی قرار دارد، به عنوان یک امر فوری و طی دستور جداگانه ای برگرداندن تحریم ها را ممنوع کندو از دولت آمریکا بخواهد که این اقدامات را متوقف کند.اکنون لاهه از آمریکا خواسته است طوری عمل کند که آرای آینده دیوان که بعد از جلسه 27 آگوست (5 شهریور) صادر خواهد کرد، بلا اثر نشود. به این معنا که اقدامی مغایر با تصمیم آینده این دادگاه نگیرد و به عبارتی دیگر تحریم های ضدایرانی را باز نگرداند. به گفته کارشناسان، این دستور، نظیر حکم موقت به توقف هرگونه اقدام متصرفانه در  پرونده های مالی است و نشان دهنده حساسیت و اهمیت موضوع شکایت ایران برای دیوان بین المللی دادگستری است.
یک وکیل بین المللی: آرای دیوان بین المللی در حقوق بین الملل ضمانت اجرا دارد  عباس پورهاشمی رئیس موسسه تخصصی حقوق بین الملل کانادا درباره شکایت ایران از آمریکا می گوید آرای ترافعی دیوان بین المللی دادگستری(لاهه) الزام آور است و در حقوق بین الملل ضمانت اجرا دارد. وی با اشاره به درخواست های حقوقی ایران از لاهه مبنی بر این که آمریکا از تهدید درباره اعمال تحریم های جدید دست بر دارد، گفت: ممکن است پیمان مودت یا متن برجام نواقصی داشته باشند، ایران برای این که بتواند دفاع حقوقی کاملی انجام دهد علاوه بر استناد به مفاد این دو توافق، باید به حقوق عرفی بین المللی همچون اصل همکاری بین المللی و اصل برابری حاکمیت دولت‌ها یا حتی بالاتر از آن به نقض قواعد آمره بین المللی استناد کند، در آن صورت می توان رای مناسبی از دیوان انتظار داشت. وی ابراز امیدواری کرد دیوان بین المللی دادگستری بدون در نظر گرفتن ملاحظات سیاسی، به حقانیت ایران رای دهد.   باوند: لاهه در صورتی صالح است که آمریکا بپذیرد در مقابل هرمیداس باوند کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به این که دیوان لاهه صلاحیت رسیدگی به اختلافات حقوقی میان دولت‌ها را دارد، تاکید کرد که اگر کشورها «صلاحیت اجباری» آرای دیوان در حل اختلافات حقوقی را از پیش پذیرفته باشند، رای دیوان لازم‌الاجرا خواهد بود و در غیر این صورت آرای دیوان ضمانت اجرایی لازم را نخواهد داشت. به گفته باوند به نظر نمی‌رسد دولت ترامپ ارجاع شکایت ایران به این دیوان را بپذیرد. بنابراین رای صادر شده از سوی لاهه فاقد ضمانت اجرایی لازم خواهد بود. وی در توضیح بیشتر آینده شکایت ایران افزود: اگر پس از این توافق و صدور رای دیوان، دولتی که رای دیوان به ضرر آن صادر شده از پذیرش و اجرای حکم دیوان سرباز زند، دولت مقابل می‌تواند پرونده را به شورای امنیت بکشاند و از آن شورا بخواهد وارد عمل شود که البته در این صورت نیز دولت ایالات متحده آمریکا با حق وتوی خود می‌تواند تصمیمات این شورا را سد کند.این در حالی است که بر اساس عهدنامه مودت بین ایران و آمریکا که در سال ۱۳۳۴ منعقد شد، حقوق اتباع و شرکت‌های ایرانی و آمریکایی در خاک یکدیگر  مورد حمایت حقوقی است. بر اساس بند ۲ از ماده ۲۱ عهدنامه مودت هر اختلافی میان ایران و آمریکا درباره تفسیر یا  اجرای این عهدنامه که از طریق دیپلماتیک میان ایران و آمریکا قابل حل نباشد باید به دیوان بین المللی دادگستری لاهه ارجاع شود. بنابراین هر دو طرف صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را به‌رسمیت شناخته‌اند. به گزارش همشهری با این که نزدیک به چهار دهه است ایران و آمریکا، قطع رابطه کرده‌اند، ولی این قرارداد در مجامع بین‌المللی به قوت خود باقی است و از سوی دو طرف مورد استناد قرار می‌گیرد.  بیگدلی: اقدام لاهه، قابل قبول است  علی بیگدلی، کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است ایران حق داشت شکایت خود را به دادگاه لاهه ببرد. وی تصریح کرد: خوشبختانه دادگاه به نفع ما رأی داد و گفت آمریکا حق ندارد دست به تغییرات جدیدی بزند که خود اقدام قابل قبولی است.         رضا نصری: خروج آمریکا از عهدنامه مودت برای این کشور هزینه های حیثیتی و اعتباری دارد  در یک دیدگاه دیگر رضا نصری کارشناس مسائل حقوق بین الملل با تأکید بر این که اکنون عهدنامه مودت بین ایران و آمریکا درحال اجراست، گفت: صرف اعلام خروج آمریکا از این پیمان تاثیری بر روند رسیدگی کنونی به شکایت ایران نخواهد داشت و تنها تاثیر آن ایجاد هزینه‌های مضاعف حیثیتی، اعتباری و سیاسی برای ایالات متحده خواهد بود. وی درباره نامه رئیس دیوان و جایگاه حقوقی آن هم گفت: این نامه مطابق اختیاری که اساس‌نامه دیوان به «رئیس‌» آن داده  تدوین و ارسال شده و عمدتاً از جانب دولت‌ها از نظر حقوقی «لازم‌الاجرا» تلقی نمی‌شود؛‌ هرچند بی اعتنایی به آن به مثابه نقض اصل «حُسن نیت» در حل مسالمت‌آمیز منازعات محسوب خواهد شد. از نظر این حقوق دان می‌توان گفت ایران به یک سند حقوقی ارزشمند از جانب عالی‌ترین مرجع قضایی سازمان ملل و یک پیروزی دیپلماتیک قابل ملاحظه‌ای دست یافته که می‌تواند از آن در ظرفیت‌های مختلفی بهره‌برداری کند.وی ضمن اشاره به احتمال عدم تمکین آمریکا  به این دستور افزود: باید در نظر داشت که ارزش حکم دادگاه لاهه صرفاً «حقوقی» نیست. حکم این دادگاه مشروعیت اخلاقی و سیاسی بی نظیری به کشورها می‌بخشد که به هیچ عنوان قابل اغماض نیست.         خبر مرتبط روحانی: دستور دادگاه لاهه، قرار تأمین موقت علیه آمریکاست رئیس جمهور روز گذشته با بیان این که ایران اقدامات حقوقی خود را علیه آمریکا شروع کرده است، گفت: تحریم‌های آمریکا در تضاد با قطعنامه‌ها و تعهدات قبلی این کشور به شمار می‌رود و این حق ایران است که در مرجع بین‌المللی از آمریکا شکایت کند. به گزارش خبرگزاری صداوسیما دکتر روحانی به دستور رئیس دادگاه لاهه به آمریکایی ها اشاره کرد و افزود: دیوان بین‌المللی باصراحت به آمریکا اعلام کرده است که تا رسیدگی به شکایت ایران حق ندارد کاری انجام دهد که در احکام احتمالی این دیوان تأثیر بگذارد و این به نوعی به عنوان قرار تأمین و موقت محسوب می‌شود و این هشدار را به وزیر امور خارجه آمریکا صادر کرد که باید مراقب اعمال و برنامه‌های خود در این زمینه باشند و این هشداری به آمریکا از زبان بالاترین مرجع حقوقی دنیا و رئیس لاهه است. رئیس جمهور با تأکید بر این که در هر صحنه‌ای رو به روی آمریکا ایستادگی می‌کنیم، گفت: شکایت به لاهه صحنه حقوقی بود و در صحنه سیاسی هم این ایستادگی وجود دارد و این که امروز اکثریت قاطع کشورهای جهان، اقدامات آمریکا را نادرست می دانند و محکوم یا حداقل برای آن اظهار تأسف می‌کنند، نشانه‌هایی از این ایستادگی است.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اخبار ویژه (کيهان)طرح‌های رفع ناترازی باید مبتنی بر عدالت باشد (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
ارزیابی کارشناسان از «ایست» لاهه به آمریکا آقا! داری فالش می زنی ! وقتی ازبی سیم صدا آمد که پیکر8 شهید پیدا شد... افسار گسیختگی محاسبه اجرت طلا نگاهی به 11 قنات ایرانی ثبت شده در آثار جهانی یونسکو تشریح جزئیات طولانی ترین ماه گرفتگی قرن 21 راهنمای سفر به مکان های گردشگری «شهر اولین ها» دستور لاهه، پیروزی بزرگ یا تکلیف جدید ؟ استقبال بازار از آغاز تغییر درکابینه 900 کلاس روستایی در خراسان رضوی تعطیل می شود صدای رسوایی آغاز انقلابی در تکنولوژی عروس لاکچری آقای سفیر و درآمد نجومی رونالدو از اینستا! کاسبی مجازی مفتی وهابی فتوشاپ زندگی مشترک!