روزنامه جهان صنعت
1396/01/16
زمینه‌های ترمیم روابط مصر و آمریکا
دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - سفر رییس‌جمهور مصر به آمریکا را باید به معنای بازگشایی فصل جدید در روابط قاهره- واشنگتن دانست چراکه رویکرد همسوی ترامپ و سیسی می‌تواند موجب تعمیق روابط مصر و آمریکا به ویژه پس از دوره دوم اوباما باشد. مزید بر آن زمینه‌هایی وجود دارد که می‌تواند روابط این دو کشور را به دوران قبل از انقلاب‌های بهار عرب بازگرداند.مصر در راستای منطق واقع‌گرایی پساجنگ سرد در سیاست خارجی خود متکی به یک کشور خاص نیست بلکه در پی بهبود روابط با همه قدرت‌های بزرگ است. در واقع شرایط آمریکای عصر ترامپ پاسخی به این نیاز حال حاضر مصر است.
از طرفی ژنرال سیسی و دولتمردان وقت حاضر مصری حضور ترامپ در کاخ سفید را فرصتی برای فرار از اتهاماتی می‌دانند که در زمان اوباما بر آنها وارد شده بود. حاکمان مصر به کرات از طرف اوباما و هیلاری کلینتون متهم به نقض حقوق بشر و مخالفت با آزادی‌های سیاسی و اجتماعی مصر بوده‌اند. به این ترتیب ژنرال سیسی و الیت ارتش می‌توانند با حضور ترامپ در کاخ سفید نفس راحتی کشیده و راهبرد‌های خود را هنگام بحران، مورد حمایت واشنگتن قرار دهند. به ویژه آنکه اخیرا ترامپ از سیسی به عنوان شخصیتی فوق‌العاده یاد کرده و مرد قدرتمند مصر هم از رییس‌جمهور آمریکا به عنوان متحدی نزدیک در آینده خاورمیانه نام برده است.
نکته دیگر اینکه دونالد ترامپ درست در شرایطی به ریاست‌جمهوری رسیده که این کشور نیز از عربستان سعودی فاصله گرفته و به محور روسیه نزدیک شده است. به این ترتیب ژنرال سیسی می‌تواند با در نظر گرفتن علقه‌ها و تمایلات روسی ترامپ، خاطرش تا میزانی از نزدیکی به روسیه آسوده باشد. این وضعیت موجب خواهد شد که اگر فشاری از طرف آمریکا به عربستان وارد شود، مصر در معادلات راهبردی بازنده نشود. با این تفاصیل مصر می‌تواند روی ترامپ برای گرمی و ازسرگیری روابط مصر و عربستان حساب باز کند. این احتمال با توجه به گرایش ترامپ به محافل عربی به ویژه عربستان قوت می‌گیرد. شاید در این میان تنها عامل بازدارنده در روابط مصر و عربستان در ماهیت ایدئولوژیک این دو کشور باشد. به این معنی که حکومت مصر، سکولار و حکومت عربستان، سلفی است. در شرایط حاضر نظام سکولار مصر به رهبری سیسی حکومتی پیشرو دارد و بر مباحثی چون دموکراسی و حقوق و آزادی‌های اجتماعی و سیاسی تاکید می‌کند در مقابل سلفی‌های عربستان حکومتی محافظه‌کار دارند و با مسایل حقوق بشر و آزادی‌های سیاسی- اجتماعی بیگانه هستند. محققا راهبرد‌های خاورمیانه ترامپ موجب موازنه و جرح و تعدیل در روابط این دو کشور خواهد شد.
مصر و آمریکا بنا به ملاحظات استراتژیک و داشتن دشمنان مشترکی چون ایران، سوریه و حزب‌الله لبنان در منطقه از تمام امکانات و مولفه‌های قدرت برای پیشبرد اهداف و تضمین امنیت منافع خود و غرب در آینده استفاده خواهند کرد. بنابراین رویکرد‌های همکاری‌جویانه مصر و آمریکا، نقش زایدالوصفی را در نزدیکی روابط آنها بازی می‌کند. از طرف دیگری مصر علاقه‌ای ندارد که مسایل مربوط به ایران و ترکیه را وارد موضوعات سنتی خاورمیانه عربی کند چون حضور فعال ایران و ترکیه نقش مصر را در مسایل خاورمیانه به حاشیه می‌راند. این کنش و تکاپوی مصر با رویکرد‌های ترامپ همسویی و مقارنت دارد. در حال حاضر نیز بسیاری از روشنفکران سنتی و سکولار مصری چنین نگاهی را دنبال می‌کنند. در این میان تعیین‌کنندگی و جایگاه‌یابی نقش مصر در تحولات و مناسبات خاورمیانه بیشتر با حمایت آمریکا امکان‌پذیر است. سرانجام مهم‌ترین دلیلی را که می‌توان برای ترمیم روابط مصر و آمریکا اقامه کرد، بیشتر با اقتصاد بیمار مصر ارتباط دارد. واقعیت آن است که با روی کار آمدن ژنرال سیسی به سال 2014 مصر برخلاف انتظار گرفتار بحران اقتصادی شد به‌گونه‌ای که وضعیت نابسامان اقتصادی، چشم‌اندازی نه‌چندان روشن را برای نسل جوان که بخش اعظم جمعیت مصر را تشکیل می‌دهد، نمایان ساخت. همچنین بیکاری سبب افزایش نارضایتی در میان اقشار گوناگون جامعه تحت زعامت ژنرال سیسی شده است. حال ژنرال سیسی درصدد است که با سفر به آمریکا و دیدار با ترامپ در کاخ سفید به کمک میلیاردی او برای سامان و ثبات اقتصاد بیمار مصر امیدوار باشد و به حکومت خود در مصر مشروعیت بیشتری بخشد. با همه زمینه‌هایی که برای ازسرگیری روابط مصر و آمریکا در حال حاضر وجود دارد باید دید ترامپ قادر خواهد بود با خواندن و نامیدن مصر به عنوان لنگری ثبات‌بخش در خاورمیانه از سیسی و ارتشیان سکولار آن پیشاپیش هم‌پیمان و شریک استراتژیک بسازد و بار دیگر در ادوار پسااوباما نقش سنتی مصر در معادلات خاورمیانه را تکرار و زنده کند؟ راز و کلید توفیق این تکاپو از یک طرف به مشروعیت سیاسی ژنرال سیاسی و از طرف دیگر به بقای ترامپ در کاخ سفید ارتباط دارد.
* مدرس علوم سیاسی
و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
واکنش وزیر کشاورزی به افزایش قیمت مواد غذایی در آغاز سال جدید؛
ما یک رییس داریم
سرلشکر باقری حرام شرعی مرتکب شده است
نگاهی به وضعیت اشتغال در سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال»؛
عوامل رکود حاکم بر بورس
کاهش ٩ درصدی نرخ بیمه‌نامه‌ها
حمایت تمام قد ترامپ از پوتین
۶۰ فروند بوئینگ ۷۳۷ در راه ایران
سوال های سخت، جواب های آسان
بررسی وعده‌های دولت برای سال 96؛
حمله شیمیایی در استان ادلب ۶۰ کشته برجا گذاشت؛
دعوای شورای شهر تهران با فرمانداری بر سر افزایش کرایه تاکسی؛
نگاهی به پوشش دهی تلفن همراه در نوروز 96؛
هزینه کاهش آلودگی هوای تهران
زمینه‌های ترمیم روابط مصر و آمریکا
