قرار بهاری شیفتگان کتاب

مریم شهبازی
روزنامه‌نگار
سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی با حضور جمعی از اهالی نشر و مسئولان فرهنگی کشور گشایش یافت که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم تأکید کرد، اگر بحران کم آبی را درک می‌کنیم باید بدانیم که خطر بی‌توجهی به کتاب کمتر از بحران کم آبی نیست؛ اتفاقی که تلاش برای بهبود آن به گفته صالحی نیازمند عزم ملی در تمام سطوح است.
کتاب مبدأ خیزش‌ها و بعثت‌های تمدنی است


صبح سه‌شنبه، یازدهم اردیبهشت ماه جمعی از اهالی فرهنگ و کتاب گردهم آمدند تا آغاز دور دیگری از مهم‌ترین رویداد علمی- فرهنگی کشورمان را جشن بگیرند، البته نمایشگاه کتاب تهران امسال در شرایطی متفاوت از چند سال گذشته گشایش یافت چراکه در این دوره رئیس جمهوری موفق به همراهی اهالی کتاب نشد. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آغاز سخنرانی‌‌اش، ناراحتی رئیس جمهوری از اینکه موفق به حضور در این مراسم نشده را به حاضران منتقل کرد و گفت: «از حضور رئیس جمهوری در مراسم اختتامیه جایزه کتاب سال که چندی قبل برگزار شد می‌توان فهمید که او چقدر دغدغه‌های فرهنگی را جدی می‌داند. هرچند که تا آخرین ساعات برگزاری این مراسم قرار بر حضور ایشان بود، اما به‌دلیل پاره‌ای از مسائل داخلی و بین‌المللی که نیازمند تصمیم گیری‌های سریع بود به بنده نیابت دادند تا سلام ایشان را به شما اهالی فرهنگ و هنر منتقل کنم.» وزیر ارشاد در سخنانش به این نکته اشاره کرد که هیچ حوزه فرهنگی، هنری و علمی را نمی‌توان یافت که از کتاب تغذیه نکند، از همین رو می‌توان گفت که نمایشگاه کتاب تهران متعلق به همه ملت و اهالی فرهنگ، هنر و ادبیات است. صالحی ضمن تأکید براین که کتاب مبدأ خیزش‌ها و بعثت‌های تمدنی است افزود: «هر ملتی که جهشی را آغار می‌کند آن را با کتاب‌های تازه آغاز می‌کند. در تاریخ تمدنی نیز می‌توان دید که بعثت‌های بشری با کتاب آغاز می‌شود.» صالحی ضمن تأکید بر اینکه کتاب حلقه اتصال ملت‌ها و تمدن هاست گفت:«دیگران ایران را با مثنوی و شاهنامه و سعدی می‌شناسند همان‌طور که ما نیز دیگر کشورها را با کتاب‌های آنها می‌شناسیم. کتاب سرمایه ماندگار است. معادن تمام شدنی هستند اما کتاب می‌ماند.» او در ادامه با اشاره به وضعیت سرانه مطالعه در کشورمان گفت: «برای ارتقای سرانه مصرف کتابخوانی در ایران همه باید تلاش کنیم وبه همت همه اجزای دولت، ملت و حاکمیت نیاز دارد. کتابخوانی در معرض تهدید رسانه‌های رقیب و پرهیایو است و باید به این نکته توجه داشته باشیم. برای ارتقای مصرف کتابخوانی در کشور علاوه بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ناشران به عزم جدی وزارتخانه‌های آموزش و پرورش آموزش عالی، سازمان صدا و سیما و رسانه‌ها هم نیازمندیم.»
باید بخش خصوصی را جدی بگیریم
وی در بخش دیگری از سخنان خود به اقتصاد نشر اشاره کرد و افزود: «باید بخش خصوصی را  جدی بگیریم. توجه به اشتغال در عرصه فرهنگ و حوزه کتاب و نشر ضرورت دارد. اشتغال فقط به معنای حضور در کارخانه‌های اقتصادی نیست. اشتغال در فضای فرهنگی کم اهمیت‌تر از اشتغال در کارخانه‌های اقتصادی نیست.»
صالحی در ادامه بر امنیت حوزه نشر تأکید کرد و افزود: «نشر هم در حوزه آزادی اندیشه و هم در حوزه امنیت عرضه و توزیع دچار اختلالاتی است که البته باید در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از آزادی اندیشه و نقد حمایت کنیم. این حمایت و حفاظت نیازمند کمک‌های اجزای دولت و حاکمیت است.»
 درادامه این مراسم محسن جوادی، رئیس سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم ایران را سرزمین کتاب و شعر معرفی کرد و گفت:«مردمان این کشور اهل شعر و ادب هستند و مفهوم کتاب و شعر نیز دانایی و عشق است. امیدوارم با استقبال با شکوه مردم از این نمایشگاه میراث جاودانه این سرزمین دوباره احیا و نام ایران دوباره با نام کتاب و شعر در حافظه تاریخ ثبت شود.»  «گولادان ووکوسایوویچ»، وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی صربستان که کشورش میهمان ویژه سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است نیز گفت: «از کشوری آمده‌ام که از نظر مسافت فاصله زیادی با ایران دارد اما در کشور شما احساس نزدیکی می‌کنم. از همین رو احترام عمیق خود را به کشوری که ادیبان و شاعران زیادی در آن متولد شده‌اند، اعلام می‌کنم، بزرگانی که آثار آنها در صربستان مطالعه می‌شود.»
هرچیزی جز ارزش‌های فرهنگی گذراست
وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی صربستان ضمن تأکید بر اینکه باید برای بقا و پیشرفت فرهنگ دیرینه‌ خود تلاش کنیم چراکه هرچیزی جز ارزش‌های فرهنگی گذراست افزود: «امروز با چالش‌های فرهنگ و ارزش‌های بومی در روند جهانی شدن مواجه هستیم، این روند می‌خواهد جهان را متحدالشکل کند اما درک ما از فرهنگ همچون موزاییکی است که همه‌ سنت‌ها و فرهنگ‌های مختلف آزادانه کنار هم قرار بگیرند. ما هم می‌خواهیم جزئی از فرهنگ جهانی باشیم اما در عین حال خودمان باشیم و من مطمئن هستم که ایران نیز چنین گرایشی دارد.» از آنجایی که «تونس»هم عنوان شهر میهمان این دوره نمایشگاه را دارد، در این مراسم«آمال هشانه»، معاون وزیر فرهنگ تونس هم گفت: «باعث خوشحالی است که ما در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران در کشوری با فرهنگ قوی حضور داریم و این فرصت به کشور ما داده شد تا بتوانیم فرهنگ خودمان را در زمینه‌ کتاب و فناوری با مردم به اشتراک بگذاریم.ما به طور مستمر برای مشارکت فرهنگی کار می‌کنیم تا بتوانیم همکاری‌های مثبتی به لحاظ کمی و کیفی داشته باشیم.»
در این مراسم ناشران برگزیده سال گذشته نیزمعرفی و تجلیل شدند، بر این اساس در بخش «ناشران خصوصی بزرگسال تهران» نشرهای«سفیر اردهال» و «نی»، در بخش «ناشران خصوصی بزرگسال شهرستان» نشرهای «کتابستان معرفت» و «شهید کاظمی»، در بخش «ناشران خصوصی کودک و نوجوان تهران» نشرهای «قدیانی» و «افق» به‌عنوان برگزیده و نشر «فنی ایران» هم شایسته تقدیر معرفی شدند. علاوه بر این در بخش «ناشران خصوصی کودک و نوجوان شهرستان» هم نشر «براق»، در بخش غیرخصوصی بزرگسال «سوره مهر»، دربخش «غیرخصوصی کودک و نوجوان» انتشارات «مدرسه» و در بخش جنبی هم نشرهای «شهرستان ادب»، «کتاب جمکران» و «کتابک قم» به‌عنوان برگزیده معرفی شدند.
گفتنی است که سی و یکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا بیست و چهارم اردیبهشت ماه میزبان علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی در مصلای تهران است. در این دوره صربستان به‌عنوان کشور میهمان ویژه و تونس هم به‌عنوان شهر میهمان ویژه حضور دارند.

قیمت لحظه ای ارز دیجیتال