روزنامه ابتکار
1397/02/04
با جسد احتمالی رضا شاه پهلوی چه خواهند کرد؟ میت حاشیه ساز روی زمین ماند
زهرا داستانیکشف یک جسد در بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری که به دنبال اجرای طرح گسترش و توسعه این بخش از آستان از زیر خاک نمایان شد، همه را غافل‌گیر کرد، جسدی که یک بار مومیایی بودنش تایید و بار دیگر تکذیب شد و حتی احتمال تعلق داشتنش به رضاشاه پهلوی به دلیل نزدیکی محل کشفش به مقبره ویران شده‌اش هم به جمع احتمالات افزوده شد. احتمالی که سبب شد بسیاری‌ها به پاسخ این سوال بیاندیشند که جسد منتسب به رضا شاه چه خواهد شد؟
ماجرا از آنجایی شروع شد که برخی از مردم که شاهد عملیات طرح گسترش و توسعه بخش بودند، گفته‌اند که تیغ‌های بیل‌مکانیکی در محل مقبره تخریب شده رضا شاه، به طور اتفاقی به جنازه‌ای برخورد کرده که گویا مومیایی بوده است. این خبر اما زمانی به اوج خود رسید که حسن خلیل آبادی، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در پی انتشار خبری مبنی بر کشف جنازه‌ای مومیایی در حرم شاه عبدالعظیم در گفتوگو باخبرنگار چمدان ضمن تایید کشف جنازه مومیایی در طرح گسترش و توسعه بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم (ع) اظهار کرد: «پس از کشف این جنازه، آن را دوباره دفن کردند و مسئولان آستان ضمن اطلاع رسانی به میراث فرهنگی منتظرند تا کارشناسان این حوزه به بررسی موضوع پرداخته و در مورد آن اظهار نظر کنند»
این اخبار در حالی بود که مصطفی آجرلو، مدیر کل روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) این ادعا را تکذیب کرد و در گفتوگو با ایسنا گفت: این منطقه در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم، قبلا قبرستان بوده است، بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه آستانه یک چیز طبیعی است. او در ادامه با بیان این‌که در طرحِ در دست انجام، هیچ حفاری انجام نشده است، تاکید کرد: فقط با توجه به اجرائی شدن طرح توسعه، بخش‌هایی از زمین کنده شده‌اند، بنابراین در این شرایط و در چنین پروژه‌هایی معمولا پیش می‌آید که با بقایای اجساد مواجه شویم. وی بیان کرد: جسد کشف شده نیز باقی مانده از یک جسد طبیعی است، هیچ جسد مومیایی در این منطقه به دست نیامده است، حتی چهره آن قابل تشخیص نبوده و شایعه پخش شده در خصوص بقایای این جسد صرفا ساخته شده فضای مجازی است.
چرا کشف جسدی منتسب به رضاشاه خبرساز شد؟
سعید خلخالی کسی است که نامش به تخریب مقبره رضاشاه پهلوی در سال‌های اول انقلاب اسلامی گره خورده و اغلب ایرانیان او را با این اتفاق به خاطر می‌آورند. آیت الله صادق خلخالی اولین حاکم شرع دادگاه های انقلاب اسلامی بود که یکی از اقدامات وی تخریب مقبره رضا شاه بود. او در کتاب خاطرات خود که توسط نشر سایه منتشر شده از بیش از بیست روز تلاش او و 200 تن دیگر برای تخریب مقبره رضا خان، استحکام بالای بنا و قبر خالی او نوشته است. او در بخشی از خاطرات خود اشاره کرده: «موضوعی که لازم است گفته شود، این است که هرچه قبر رضا خان را کندند، حتی استخوان های او هم به دست نیامد. بعداً معلوم شد که شاه به هنگام فرار، استخوان های پدرش را برداشته و با خود به قاهره برده است و حالا هم در یک جای امن، در لوس آنجلس، نگهداری می شود. این استخوان ها را در کنار جنازه فرزند اشرف، آقای شفیق، به امانت نگاهداری می کنند تا به اصطلاح، در یک فرصت مناسب، در ایران، دفن کنند.» ادعایی که البته فرح پهلوی، همسر محمدرضا پهلوی در مستندی که در شبکه‌های خارجی پخش شد آن را تکذیب کرده است. با این حال در هر دو صورت پاسخ معما در دستان باستان‌شناسان و تیم‌های کاوش است که البته تا این لحظه خبری درباره آن از سوی متولیان امر به رسانه‌ها مخابره نشده است. اما در هر صورت برای بسیاری این موضوع اهمیت بیشتری یافته که بدانند در صورتی که احتمالات و شایعات به حقیقت بدل شود، مسئولان چه تصمیمی برای سرنوشت این جسد خواهند گرفت؟ آیا آن را در موزه نگهداری خواهند کرد یا سرنوشت دیگری در انتظار آن است؟
جسدی که سازمان میراث فرهنگی برایش برنامه‌ای ندارد
محمدرضا کارگر، مدیر کل امور موزه‌ها در گفتوگو با «ابتکار» در رابطه با سرنوشت جسد یافت شده در ری در صورت تعلق داشتنش به رضاشاه پهلوی می‌گوید: تا زمانی که صحت این ادعا ثابت نشود هیچ گونه صحبتی نمی‌توان درباره سرنوشت آن کرد. ولی در مجموع تصمیم‌گیری برای سرنوشت این جسد و حتی اثبات تعلق داشتن این جسد به رضاشاه پهلوی از جنبه‌های مختلف باید مورد بررسی قرار گیرد؛ یکی بحث فقهی آن است. براساس نظر و استفتاء فقها و مراجع مشخص میشود که آیا می‌توان نبش قبر کرد یا نه؟ ممکن است ما مجاز به نبش قبر نباشیم یا در صورت نبش قبر باید دید که فقه چه دستوری در این رابطه می‌دهد. مراحل مطالعه بر روی جسد و تصمیم‌گیری برای نحوه نگهداری مسائل شرعی خود را دارد و باید درباره هر کدام از آنها استفتاء شود، شاید فتوا این باشد که باید جسد دوباره دفن شود.
کارگر جنبه دوم را بحث سیاسی این ماجرا می‌داند و معتقد است که کار تعیین و تکلیف سرنوشت این جسد در صورتی که به رضاشاه پهلوی تعلق داشته باشد به مقامات بالاتر نمی‌‌کشد ولی عقل جمعی برای تصمیم‌گیری آن لازم است، عقل جمعی که البته سازمان میراث فرهنگی در آن دستی ندارد. مدیرکل امور موزه‌ها می‌گوید: در صورت تعلق داشتن این جسد به رضا شاه پهلوی، این جسد مشمول جسدهای تاریخی نخواهد بود که بتوان آن را به موزه سپرد. همچنین در صورتی که سن جسد به زمان معاصر باز گردد نظر سازمان میراث فرهنگی در تصمیم‌گیری درباره آن دخیل نیست.
او در پاسخ به این سوال که آیا قانونی درباره سرنوشت این جسد چه در صورتی که به رضاشاه پهلوی تعلق داشته باشد و چه زمانی که ادعای مومیایی بودن آن تایید شود، وجود دارد یا خیر، بیان می‌کند: ما تصور، ایده و برنامه‌ای درباره این گونه مسائل نداریم. با این حال باید در مرحله اول صحت این موضوع تایید شود. این موارد خیلی استثنا است. چون ما کلا مومیایی در ایران نداشته‌ایم، نه در طول تاریخ پیش از اسلام و نه در طول تاریخ اسلامی در ایران، بنابراین نه پروتکل و نه قوانینی برای آنها وجود ندارد.
کارگر درباره نحوه و چگونگی مطالعه بر روی این جسد می‌گوید: اول باید تصمیم گرفته شود که نبش قبر انجام شود، بعد از آن می‌توان درباره نحوه مطالعه و بررسی برروی جسد تصمیم‌گیری کرد. در هر حال ابتدا کار بررسی و مطالعه روی جسد از طریق مشاهدات اولیه و توجه به اسناد و مدارک آغاز میشود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مولاوردی:
منشور حقوق شهروندی ترجیع‌بند تمامی برنامه‌های دولت است
«ابتکار» جریان نامتعارف بازار ارز در خیابان ها را بررسی کرد
زیر پوست بازار ارز
با جسد احتمالی رضا شاه پهلوی چه خواهند کرد؟
میت حاشیه ساز روی زمین ماند
محمد صادق جنان صفت
آقای روحانی راه سوم ارزی نداریم
«ابتکار» تبعات مصوبه نظارت رسانه ملی بر فضای مجازی را بررسی می‌کند
انحصارطلبی بی پایان صدا و سیما
حدود 2 تن مواد مخدر در محدوده 500 متری مدرسه ها در سال 96 ضبط شد
سایه مخدر روی دیوار مدارس
وقتی ماکرون و مرکل برای مذاکره با ترامپ راهی واشنگتن می‌شوند
تکاپوی اروپایی برای حفظ برجام
گزارش «ابتکار» از اظهارات روحانی و انتقاد به بخشی از کابینه اش؛
«مدیران ترسو » کی می روند؟
جهانگیری:
همه نظام در مورد سیاست جدید ارزی متحد هستند
«ابتکار» از حضور اولیور استون در جشنواره جهانی فجر گزارش می دهد
کارگردان هالیوودی در «اوج»
جهانگیری:
همه نظام در مورد سیاست جدید ارزی متحد هستند
سخنگوی دولت:
استفاده از پیام‌رسان خارجی حق شهروندی است
