ارتش عربــیِ آمریکا

پس از اینکه نیروهای سوریه پیشرفت گسترده‌ای در سوریه را رقم زدند و نیروهای مسلح را از مناطقی چون «غوطه شرقی» خارج کردند و داعش را شکست دادند «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در توییتی اعلام کرد که ماموریت نیروهای آمریکایی در این کشور به پایان رسیده است و خواستار بازگشت سربازانش به خاک کشورش شد. این خبر با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. اسرائیل و عربستان از طرفی و فرانسه از طرفی برای باقی ماندن نیروهای آمریکا در این کشور به رئیس‌جمهور آمریکا اصرار کردند. حمله‌های دروغین شیمیایی را در شهر «دوما» انجام دادند تا با این دلیل رئیس‌جمهور آمریکا را متقاعد کنند حضور نظامیانش الزامی است. پاسخ ترامپ به این اصرار‌ ورزیدن‌ها این بود که به شرطی نیروهایش در این کشور می‌مانند که عربستان خود متحمل هزینه‌های آنان شود. امانوئل مکرون اخیرا اعلام کرد که ترامپ را متقاعد کرده سربازانش برای مدت طولانی در این کشور باقی بمانند. در این راستا با «طلال عتریسی» گفت‌وگو کرده‌ایم.

روزنامه «وال‌استریت» سه‌شنبه در مقاله‌ای با عنوان «آیا نیروهای عربی جایگزین نیروهای آمریکا در سوریه می‌شوند؟» نوشت که جان بولتون، مشاور جدید امنیت ملی دونالد ترامپ اخیرا با رئیس سازمان اطلاعات مصر درباره تمایل قاهره به مشارکت در تشکیل نیروی متحد کشورهای عربی برای حضور در سوریه گفت‌وگو کرده است. به نظر شما چرا بولتون نخست با رئیس اطلاعات مصر تماس گرفته؟ جایگاه مصر در بحران سوریه چیست؟ دو دلیل وجود دارد که بولتون ترجیح داده اول با مصر این پروژه را مطرح کند؛ اول اینکه ارتش مصر با دیگر ارتش‌های کشورهای عربی کاملا تفاوت دارد. ارتش مصر یک ارتش واقعی است که در جنگ و امور جنگی تجربه زیادی دارد. کشورهای عربی چون عربستان، امارات و... در این زمینه تجربه‌ای ندارند و صرفا یک ارتش صوری هستند. دوم اینکه به دلیل وجود یک رابطه عمیق میان مصر و سوریه، پذیرش این طرح از سوی مصر برای سوریه راحت‌تر باشد. اما مساله مهم این است که آیا طرح جایگزینی نیروهای عربی به جای نیروهای آمریکا به‌عنوان یک نیروی بی‌طرف در سوریه موفقیت‌آمیز خواهد بود یا خیر؟ در درجه نخست به حکومت و دولت سوریه وابسته است. ایالات متحده آمریکا به دنبال خروج نیروهایش از خاک سوریه است و به دنبال جایگزینی است که منافعش را برآورده کند، اما به اعتقاد من این طرح غیرقابل اجراست و محقق نخواهد شد.



در صورتی که آمریکابه این اجماع برسد که طرح را اجرایی کند، چه کشورهایی شرکت خواهند کرد؟ آیا عربستان حضور خواهد داشت؟ عربستان نمی‌تواند به‌عنوان یک نیروی نظامی بی‌طرف در سوریه حضور داشته باشد، چراکه این کشور یکی از حامیان اصلی گروه‌های مسلح در سوریه به شمار می‌آید و دشمنی‌شان را آشکار به این کشور نشان داده‌اند. نه سوریه، نه ایران و نه روسیه با حضور کشوری چون عربستان موافقت نخواهند کرد. کشوری که گروه‌های مسلح به‌ویژه «جیش الاسلام» مخالف ایران، روسیه و نیروهای حکومت سوریه را که خواهان براندازی دولت بشار اسد هستند، تشکیل داده است.

اما مشاهده کردیم که روز گذشته عربستان اعلام کرد آماده اعزام نیرو به سوریه در قالب یک «ائتلاف گسترده» است و هدف از اعزام این نیروها را برای مبارزه با داعش عنوان کرده است. نظرتان درباره این اعلام آمادگی عربستان چیست؟ این خبر به صورت واضح تاکید می‌کند که عربستان‌سعودی تحت امر آمریکاست و هر چه ایالات متحده از او بخواهد بی‌چون و چرا انجام می‌دهد. اما به اعتقاد من این موضوع خیلی سخت است، چراکه عربستان خود یک طرف درگیری در سوریه است و یک نیروی بی‌طرف چون مصر نیست. آل‌سعود حامی و پشتیبان گروه‌های مسلح در سوریه است. این اتفاق، بدون یک موافقت منطقه‌ای، روسی و ایرانی امکان‌پذیر نیست. اگر عربستان با روسیه و ایران به توافق برسد این امر محتمل می‌شود، ولی به نظر من این تفاهم و توافق امکان ندارد عملی شود و دولت سوریه با حضور عربستان موافقت نخواهد کرد. عربستان عجله دارد که هرچه زودتر رغبت و تمایل خود را نسبت به مشارکت در این طرح اعلام کند، زیرا معتقد است با این روش می‌تواند پس از اینکه نیروهای مسلح موسوم به «جیش الاسلام» را در سوریه حمایت مالی کرد و برخلاف تصورشان شکست خوردند، بار دیگر از نظر سیاسی، دیپلماتیکی و حتی میدانی به سوریه بازگردد، اما به اعتقاد من این اتفاق خیلی بعید است.

به نظر شما این طرح ترامپ برای این است که کشورهای عربی را به جان هم بیندازد و خود پیروزمندانه از این آشوب بیرون بیاید؟ ترامپ کاملا اقتصادی و به‌صرفه فکر و عمل می‌کند، حضور نیروهای آمریکایی در خاک سوریه برای این کشور هزینه‌های بسیار بالایی دارد، بنابراین به دنبال جایگزین است. به اعتقاد ترامپ نیروهای عرب می‌توانند این مسئولیت را بپذیرند و به دوش بکشند ولی این اتفاق غیرواقعی و ناکارآمد است. رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد از نیروهای عربی برای مقابله و مبارزه با نیروهای دولت سوریه، روسیه و ایران استفاده کند، اما محیط میدانی برای چنین نیروهایی نامناسب است. برای مثال در زمان وقوع جنگ داخلی در لبنان، یک توافق داخلی و عربی برای حضور نیروهای عرب کشورهای عربی وجود داشت اما این امر در سوریه وجود ندارد و این کشور با این اتفاق موافقت نخواهد کرد. با وجود این استراتژی و طرح ترامپ، چرا اسرائیل باز اصرار دارد که آمریکایی‌ها در سوریه بمانند؟ وجود آمریکایی‌ها در سوریه ضمانتی برای اسرائیل و دیگر نیروهای مخالف است که با ایران، روسیه و حتی نیروهای دولت سوریه مخالف است و خواهان براندازی دولتند. آنها معتقدند که آمریکا یک قدرت جهانی بزرگ است که هیچ‌کس نمی‌تواند با او جنگ یا مقابله کند. در نتیجه آنها به او در این زمینه متکی هستند.  وقتی ایالات متحده می‌خواست نیروهایش را از عراق خارج کند، عربستان درخواست کرد که در عراق بمانند، زیرا در صورتی که این اتفاق بیفتد، به اعتقاد عربستان، جا برای ایران باز می‌شود و ایران می‌تواند در این کشور پایگاه‌های نظامی چون آمریکا بسازد. اکنون نیز عربستان و اسرائیل به این صورت فکر می‌کنند، چراکه اگر آمریکا از سوریه برود قدرت سیاسی دست ایران و روسیه می‌افتد و وجود اسرائیل مورد خطر قرار می‌گیرد. این دلیل اصلی اصرار اسرائیلی‌ها و عربستان برای باقی ماندن نیروهای آمریکا در سوریه است.

چرا عربستان ترس از ایران را در منطقه به وجود آورده است؟ خلق این ترس از ایران در منطقه واقعا اتفاقی عجیب است که از زمان ولیعهد جوان سعود محمد بن سلمان که سودای پادشاهی بر منطقه دارد به وجود آمده است. این ولیعهد جوان فکر می‌کند با اختراع دشمنی به نام ایران می‌تواند با اسرائیل و ایالات متحده آمریکا منسجم شود و با خلق دشمن فرضی به ملت عربستان بگوید او دارد با ایران که یک دشمن خطرناک است مقابله و مبارزه می‌کند. تا بتواند از این طریق به‌طور کامل کنترل اوضاع داخلی و حتی افکار عمومی مردم عربستان را به دست بگیرد و توجه آمریکا و اسرائیل را برای همکاری با آنها جلب کند. عربستان براساس دو تفکر علیه ایران عمل می‌کند؛ اول اینکه آمریکا را به هر شکلی راضی نگه دارد و دوم ارتباطاتش با اسرائیل را حفظ کند و توسعه دهد. بنابراین با علم به اینکه اسرائیل دشمن ایران است، ایران‌ستیزی را به وجود آورده تا با تشکیل ائتلافی عربستانی- اسرائیلی یا عربستانی-آمریکایی بتواند با ایران و به‌زعم خود با نفوذ این کشور در منطقه مقابله کند.
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال