روزنامه جهان صنعت
1396/10/07
یارگیری روحانی از مردم برای ایستادگی در مقابل نهادهای فراقانونی؛
توپ در زمین کیستملیحه اسناوندی- سبا محسنی‌نژاد- حسن روحانی که به عنوان سخنرانی لفاظ شناخته میشود از هر تریبونی برای بیان آنچه که معمولا توان اجرا یا مقابله با آن را ندارد استفاده می‌کند تا سخنان خود را به گوش مردم برساند. او در سخنرانی نخستین اجلاس ملی گزارش حقوق شهروندی اظهاراتی را درباره بودجه بیان کرد که این اظهارات با تفسیرهای گوناگونی از جناح‌های مختلف همراه شد. او در این سخنرانی از اینکه مردم در نحوه تخصیص بودجه، دولت را نقد می‌کنند اظهار خوشحالی کرد و از نهادهایی قدرتمند به ویژه فرهنگی نام برد که بدون چون و چرا از دولت بودجه می‌گیرند اما درباره نحوه هزینه‌کرد بودجه توضیحی به دولت ارائه نمی‌دهند. انتقادی که البته به زعم برخی از گروه‌های اصولگرا شیوه‌ای برای هیجان دادن به مردم عنوان شد. در کنار آن برخی دیگر از تحلیلگران هم علت بیانات روحانی را در این اجلاس ناتوانی او برای مقابله با نهادهای فرهنگی پرنفوذی دانستند که چون دولت نمی‌تواند و البته اجازه ندارد که از آنها پرسش و پاسخ کند مجبور است بودجه هنگفتی را در اختیار آنها قرار دهد. با این حال این برای نخستین بار بود که رییس دولتی جرات کرد درباره ردیف بودجه‌هایی سخن بگوید که معمولا دولت‌های گذشته از بیان آن خودداری می‌کردند. با این حال سوال مهم این است که چرا روحانی توانایی مقابله با این نهادها را ندارد و برای اینکه بتواند بودجه این نهادها را کاهش دهد یا از نحوه هزینه‌کرد آن مطلع شود، دست به افشاگری زده است و از مردم خواسته تا در این باره اظهارنظر کنند. سوالی که البته مسوولان دولت از آن به عنوان شفاف‌سازی نام می‌برند و این را ناتوانی دولت برای مقابله با این نهادها نمی‌دانند.سخنگوی دولت پیش از این در جواب این سوال گفته بود که در راستای شفاف‌سازی بودجه‌های پیشنهادی دولت به مجلس همه نهادها باید برنامه‌ها و عملکرد خود را به دولت ارائه دهند تا دولت بتواند براساس آن به آنها بودجه دهد و نهادهای فرهنگی هم از این قاعده مستثنی نیستند.
اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصاحبه‌های مختلف با خبرنگار پارلمانی «جهان صنعت» در خصوص قدرتمندی برخی از نهادها در گرفتن بودجه از دولت انتقاد کردند مثل مطهری که از اعمال فشار برخی نهادها برای دریافت بودجه بیشتر سخن گفت و تاکید کرد که کارهای فرهنگی خیلی به بودجه بستگی ندارد. برخی دیگر از نمایندگان نسبت به عدم شفاف‌سازی برخی نهادهای فرهنگی انتقاد داشتند و بر لزوم موضع‌گیری رییس‌جمهور نسبت به این عدم شفافیت تاکید کردند. البته برخی از بهارستان‌نشین‌ها هم به نمایش پوپولیستی روحانی اشاره می‌کنند و معتقدند که در خصوص بودجه نهادهای فرهنگی دست روحانی بسته نیست و او با اغراق به دنبال همراه کردن مردم با خود است.
روحانی شفاف‌سازی کند
محمدرضا تابش، نایب‌رییس فراکسیون امید در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در خصوص عدم پاسخگویی برخی نهادها نسبت به مصرف بودجه اختصاص یافته و نبود توانایی در دولت برای مقابله با آنها گفت: این مورد از موضوعاتی است که باید آقای روحانی شفاف‌سازی و موضع‌شان را اعلام کند. اینکه دولت اختیار ندارند منطقی نیست. رکن فعالیت و کارآمدی دستگاه، بودجه است و آن را هم دولت تنظیم می‌کند در هرصورت رییس‌جمهور می‌تواند براساس بودجه‌ای که می‌دهد از نهادها مطالبه گزارش عملکرد هم داشته باشد. این انتظار مبتنی بر عملکردی که طراحی شده در مورد نهادهای فرهنگی هم موضوعیت دارد. وی تاکید کرد: بودجه فرهنگی نسبت به سایر بودجه‌ها زیاد نیست و شاید یک درصد از بودجه کل کشور باشد. البته اهتمام به کار فرهنگی در کشور ضروری است اما 75درصد از همین بودجه فرهنگی توسط نهادهای دیگر نظارت میشود و دولت برآنها نظارتی ندارد. تابش ادامه داد: دولت بودجه می‌دهد پس پاسخگویی و نظارت هم باید داشته باشد چراکه ریش و قیچی دست دولت است. وی از حوزه‌های علمیه نام برد که ذیل دولت نیست اما اقداماتی برای سازماندهی آنها شده و یک عده را به وزارت آموزش عالی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سوق دادند اما در هرصورت بودجه‌ای که می‌دهند باید عملکردش شفاف باشد و نهادها پاسخگو باشند.
اهالی فرهنگ کلاه سرشان نرود
اما به اعتقاد احمد مازنی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس دو نظر اشتباه در مورد بودجه نهادهای فرهنگی وجود دارد یک نظر اینکه کلا بودجه این نهادها قطع شود و نظر دیگر اینکه بودجه اختصاص یافته باید بیش از این‌ها باشد اما جمع بین این دو نظر که پیشنهاد خود مجلس بود این شد که در بودجه به نوعی عمل شود که دستگاه‌های فرهنگی غیررسمی (غیررسمی به این معنا که پایگاه رسمی حکومتی نداشته باشند و نظارت‌پذیر نباشند) اعتبارات‌شان ذیل دستگاه‌های رسمی تعریف شود. مازنی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» گفت: مثلا اگر بخواهیم به موسسه فرهنگی کمک کنیم که می‌تواند زیرمجموعه سازمان تبلیغات اسلامی باشد بودجه آن را به همین سازمان بدهیم یا اگر وزارت ارشاد مرتبط باشد بودجه را به آن بدهیم تا بتوان نظارتی بر مرکز بالاتر یعنی سازمان تبلیغات یا وزارت ارشاد داشته باشیم . البته همین کار هم انجام شد در لایحه بودجه جدول 17 حذف شده ولی در قالبی دیگر. به عنوان مثال به جای اینکه مداحان اهل بیت مستقیم بودجه بگیرند آن میزان را به سازمان تبلیغات می‌دهیم و تاکید می‌کنیم که باید صرف همین امور شود آنوقت مجلس می‌تواند نظارت کند و این نهادها نیز پاسخگو باشند.
مازنی تاکید کرد: با وجود این همه هیاهو برای بودجه نهادهای فرهنگی، فقط 6/0 بودجه کشور مربوط به کل فرهنگ میشود و 26 درصد از همین 6/0 درصد به صداوسیما داده شده و حدود 17 درصد نیز متعلق به ارشاد است. بقیه بودجه فرهنگی نیز شامل سازمان تبلیغات، حوزه علمیه و... است که در قیاس 4/99درصد بودجه معیشت، آموزش، محیط‌زیست و... اصلا به چشم نمی‌آید و به نظرم کمی لمپنیستی و پوپولیستی با بودجه نهادهای فرهنگی برخورد میشود و این به نفع کشور نیست. مازنی تاکید کرد: اهالی فرهنگ حواس‌شان باشد که با این حرف‌ها کلاه سرشان نرود؛ حوزه فرهنگ بسیار نحیف دیده شده و چونه‌اش بسیار ضعیف و خالی است پس این چونه خالی را خالی‌تر نکنیم که در جاهای دیگر آثار منفی خود را نشان خواهد داد.
لزوم انضباط مالی در نهادهای فرهنگی
علیرضا رحیمی، عضو هیات رییس فراکسیون امید معتقد است که بحث مقابله رییس‌جمهور با نهادهای فرهنگی نیست بلکه محدودیت منابع دولت و کارآمدی بودجه کشور مد‌نظر است. رحیمی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» تصریح کرد: بودجه در جایی باید هزینه شود که کارآمدی لازم را داشته باشد و اگر قرار است دستگاه‌ها بودجه را هزینه کنند و هیچ گزارشی ارائه ندهند و هیچ ارزیابی هم نسبت به کارآمدی و تحقق اهداف بودجه انجام نشود این به نوعی نقص سنگین بر مجموعه دولت محسوب میشود. رحیمی تاکید کرد: آقای روحانی از هدفمند کردن بودجه به نوعی دفاع کردند و هدف‌شان مقابله با دستگاه‌ها و نهادها نبوده در خصوص حوزه فرهنگی نیز قاعدتا هرچقدر انضباط مالی و شفافیت در آن بیشتر باشد هم آرامش و اطمینان‌بخشی بیشتری نصیب مردم میشود و هم اینکه در عملکرد خود دستگاه‌ها تاثیر مضاعفی خواهد داشت.
روحانی اغراق می‌کند
ابوالفضل سروش، نماینده مردم تهران در گفت‌وگو با «جهان صنعت» تاکید کرد که بودجه فرهنگی را خود سازمان برنامه بودجه می‌تواند کم یا زیاد کند و به نظرم آقای روحانی کمی در سخنرانی خود در اجلاس حقوق شهروندی اغراق کردند و حرف‌شان ریشه‌ای نبوده پس چرا که خود ایشان لایحه را به مجلس می‌دهد پس می‌تواند با کاهش بودجه نسبت به عدم پاسخگویی و عدم شفافیت عملکرد برخی نهادها اعتراض کنند. سروش تصریح کرد: به جای فرافکنی در میزان بودجه اختصاص یافته به نهادها، بهتر است ریخت و پاش‌ها را کم کنیم. ریخت و پاش‌هایی که در سطح بودجه صورت می‌گیرد اگر منطقی با آن برخورد کنیم و حذفش کنیم همه نهادهای کشور می‌توانند از آن استفاده کنند. سروش تصریح کرد: همیشه این ادعا مطرح بوده که بودجه فرهنگی نسبت به بخش اقتصادی کم بوده این در حالی است که فرهنگ زیربنای اقتصاد است. سروش ادامه داد: البته بعضی از ردیف‌های برخی از مراکز فرهنگی بودجه‌ای برایش درنظر گرفته شده که من تا به حال اسم این مراکز را نشنیدم و بود و نبودشان هم فرقی ندارد. سروش تاکید کرد: برنامه بودجه این اختیار را داشته و می‌توانسته میزان بودجه اختصاص‌یافته را کم یا زیاد کند پس حرف آقای روحانی مبنای جدی ندارد اما مهم‌تر از حذف کردن بودجه، انضباط دادن به بودجه است که واقعا جاهایی اصراف زیاد است و البته جای خوشحالی است که رییس‌جمهور اعلام کرد که 50 درصد سفرهای خارجی کم شود خود این سفرها و از این جور ریخت و پاش‌ها زیاد اگر کم شود ده تا پانزده درصد از بودجه کشور را می‌توان جمع کرد.
اعمال فشار برخی نهادها برای دریافت بودجه بیشتر
اما علی مطهری در حاشیه نشست علنی مجلس با حضور درجمع خبرنگاران به بیان نکاتی درباره بخش فرهنگی بودجه سال ۹۷ کل کشور پرداخت و از اعمال فشار برخی نهادهای برای دریافت بودجه بیشتر سخن گفت.
مطهری درباره مسایل مربوط به جدول ۱۷ در لایحه بودجه امسال اظهار داشت: معتقدم اعتبارات جدول ۱۷ هرچه کمتر شود، بهتر است؛ چراکه معمولا نظارتی روی بودجه این موسسات فرهنگی نمی‌شود. وی همچنین در مورد اعتبارات مربوط به بودجه فرهنگی کشور گفت: این بودجه ظاهرا امسال نسبت به سال‌های قبل که بودجه فرهنگی سه یا چهار درصد کل بودجه عمومی بوده، کمتر شده و به ۰/۶ درصد کاهش یافته است. نایب‌رییس مجلس خاطرنشان کرد: کارهای فرهنگی خیلی به بودجه بستگی ندارد در واقع کارهای فرهنگی یعنی اینکه روحانیت کار خود را درست انجام دهد، صداوسیما کار خود را درست انجام دهد، آموزش و پرورش، وزارت علوم و دانشگاه‌ها هم کار خود را درست انجام دهند والا این موسسات تاثیر زیادی ندارند. عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: موسسات باید روی پای خود بایستند و از محل فروش محصولات‌شان اداره شوند، مگر بعضی موارد مانند جامعه‌المصطفی که طلبه برای خارج از کشور تربیت می‌کند، نیاز به بودجه دارد. در غیر این صورت در بعضی جاها واقعا هدر می‌رود. نماینده مردم تهران در مجلس همچنین در پاسخ به پرسشی درباره اظهارنظر رییس‌جمهور درباره اعمال برخی فشارها برای دریافت بودجه بیشتر، اعلام کرد: به هر حال برای گرفتن بودجه از ناحیه‌های مختلف و از خود این سازمان‌ها هم فشارهایی بوده است.
در دخالت برخی نهادها به طور مستقیم و غیر‌مستقیم در تصمیماتی که مربوط به رییس‌جمهور است شکی نیست. روحانی نیز بارها از تحت فشار قرار گرفتن تصمیماتش توسط برخی دستگاه‌ها گله‌مند بوده است نمونه‌اش در معرفی کابینه دولت دوازدهم مشهود بود. او در هنگام دفاع از وزیران پیشنهادی دولت دوازدهم در مجلس گفت: «من خیلی دلم می‌خواست در دولت دوازدهم سه زن را برای پست وزارت معرفی کنم، افراد را هم در نظر گرفته بودم جایگاه‌های آنها هم تعیین شده بود، حالا به هر حال از تفصیل آن بگذریم ولی نشد.» این سخن گواه این مدعاست که روحانی با وجود آنکه گفته تحت فشار گروهی دست به انتخاب کابینه نزده اما سخنش در مورد عدم معرفی وزیر زن و عملکردش که با واکنش طیف وسیعی از طرفدارانش روبه‌رو شد نشان از وجود تناقضی دارد که اثباتش سخت نیست. نمونه دیگر همین سخنرانی اخیر او در اجلاس حقوق شهروندی است که از مردم طلب کمک می‌کند تا برای مقابله با نهادهای قدرتمند آستین بالا بزنند و این نشان می‌دهد که نه تنها روحانی بلکه هر یک از روسای جمهور ایران با وجود آنکه مسوولیت پاسخگویی در همه امور کشور بر دوش آنهاست اما عملا در زمان اتخاذ برخی تصمیمات ناچار به سکوت می‌شوند. غافل از آنکه این سکوت یا اعتراض لفظی زودگذر برای مردم نمی‌تواند قابل پذیرش باشد و از این جهت نارضایتی مردم از رییس‌جمهور وجود دارد. چرا که رییس‌جمهور مسوول اول اجرایی کشور است و باید پاسخگوی کارنامه خودش، چه به مجلس چه به افکارعمومی باشد. بعد از ارائه لایحه بودجه سال ۹۷ از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی، انتقادهایی از جانب مردم نسبت به عملکرد دولت دیده شد؛ این نارضایتی به حدی بود که برخی از دادن رای به روحانی ابراز پشیمانی کردند اما شاید افشاگری روحانی در سخنان اخیر خود کنار زدن این پرده برای مردم باشد که برخی نیروها و ارگان‌های اعمال‌کننده قدرت، بر تصمیمات شخصی او متمرکز شده‌اند و گاهی نیز مسیر را برایش معین می‌کنند.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر معظم انقلاب در دیدار مسوولان و اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی سراسر کشور:
گفت‌وگو با گانهیلد آگر استاد دانشگاه آرهوس دانمارک در باب ژانر تازه نوآرنودیک؛
اوضاع معیشت تغییر نکرد
وزن حقیقی و حقوقی‌ها در بورس
رییس پلیس تهران:
شناسایی ۴۰ میلیون مشمول دریافت یارانه
قول مساعد شریعتمداری برای آزاد شدن واردات خودرو؛
مقاوم نبودن مراکز درمانی تهران در برابر زلزله از همه‌جا بدتر است
ما و زلزله و قسط!
تلاش ملت ایران برای زنده ماندن!
یارگیری روحانی از مردم برای ایستادگی در مقابل نهادهای فراقانونی؛
تحلیل واشنگتن‌پست از اوضاع کره‌شمالی در ۲۰۱۷؛
نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان زیر ذره‌بین «جهان صنعت»؛
معاملات مسکن تهران در 12 ماه منتهی به آذر ماه 96؛
تهران دوباره لرزید؛
بیمه‌نامه‌ها را از مالیات معاف کنید
بیمه‌نامه‌ها را از مالیات معاف کنید
