روزنامه جهان صنعت

چراغ سبز سوری‌ها به محصولات ترکیه‌ای؛

نسترن یوسف‌بکیان- اوضاع صادرات غیر‌نفتی ایران طی ماه‌های اخیر در حالی با بحران روبه‌رو شده که حتی کشورهای دوست و همسایه ایران همچون عراق و سوریه نیز که به تازگی از بحران‌های سیاسی و نظامی جان سالم به در برده‌اند، چندان همکاری مناسبی با تجار ایرانی نداشته و هر روز با وضع مقررات و محدودیت‌های جدید، شرایط پیچیده‌ای را برای فعالان اقتصادی به وجود می‌آورند.
نگاهی به حجم صادرات ایران به سوریه نشان می‌دهد با وجود اینکه از لحاظ تعاملات و همکاری‌های سیاسی، ارتباط خوبی میان ایران و سوریه برقرار است اما تنها 250 میلیون دلار کالا از کشور ما به سوریه صادر شده در صورتی که با توجه به خط اعتباری یک میلیارد دلاری که ایران در اختیار سوریه قرار داده، قرار بود در سطح یک میلیارد دلاری مبادلات خود را افزایش دهیم. اما به گفته نایب رییس اتاق بازرگانی ایران، در عمل یک‌چهارم این هدف‌گذاری‌ها انجام‌شده است. این در حالی است که هنوز اختلالاتی در اعمال مقررات گمرکی در این کشور وجود دارد یا به دلیل نبود زیرساخت‌ها و مشکلات ناشی از جنگ آنها هنوز نتوانسته‌اند به وضعیت خود سامان دهند که در این خصوص باید اصلاحاتی در مقررات گمرک، حمل‌ونقل، و مبادلات بانکی این کشور صورت گیرد.
به گفته حسین سلاح‌ورزی، با وجود اینکه ایران با سوریه توافقنامه ترجیحی دارد و همچنین از سوی کشور ما خط اعتباری یک میلیارد دلاری در اختیار آنها قرار گرفته است اما سوریه در صادرات محصولات ایرانی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند که عملا صادرات کالاهای ایرانی به این کشور را با مشکل مواجه کرده است. در این میان در حال حاضر بازار سوریه توسط کالای قاچاق ترکیه اشباع شده و سوری‌ها نیز تمایل بیشتری به مصرف آن کالاها دارند.
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که اظهارنظرهای متفاوتی از نگاه کارشناسان در این خصوص وجود دارد. گروهی بر این باورند که اگرچه مشکلات و محدودیت‌هایی از سوی سوریه در خصوص افزایش مبادلات تجاری با ایران وجود دارد‌ اما از طرفی دولتمردان هم برای حمایت از فعالان بخش خصوصی، اقدامات لازم را از لحاظ سیاسی انجام نمی‌دهند و به نوعی برای عملی شدن تفاهمنامه‌های تجاری دو‌جانبه اختلال ایجاد کرده‌اند. اما گروهی دیگر معتقدند که بخش خصوصی تمام تلاش خود را در زمینه افزایش مبادلات تجاری با سوریه انجام می‌دهد و جز کمک بانک‌ها و صندوق‌های ضمانت، از دولت انتظار خاصی وجود ندارد.


چراغ سبز به دیگر کشورها
اما عده‌ای دیگر معتقدند که ایجاد موانع تجاری از سوی سوریه برای تجار ایرانی صحت دارد و این کشور به جای اینکه با ایران به عنوان کشور دوست و همسایه در زمان جنگ همکاری بیشتری داشته باشد، به دیگر کشورها چراغ سبز نشان می‌دهد.
در همین رابطه رییس کنفدراسیون صادرات ایران به «جهان‌صنعت» گفت: ضمن اینکه روابط سیاسی مناسبی میان ایران و سوریه برقرار است، در زمان جنگ از جانب دولت ایران خدمت‌های نظامی زیادی به سوریه انجام شده است. بنابراین در حال حاضر که بعد از جنگ شش ساله، تلاطم‌های سیاسی در سوریه فروکش کرده است، انتظار می‌رود که سوریه برای بازسازی کشور خود نیز به همکاری با ایرانی‌ها تمایل بیشتری نشان دهد.
محمد لاهوتی با بیان اینکه انتظار ما از سوریه این است که ایرانی‌هایی که در زمان جنگ کمک سوریه بودند، در دوران سازندگی این کشور نیز حضور داشته باشند، اظهار کرد: این در حالی است که در حال حاضر برای صادرات کالاهای ایرانی، موانع متعددی وجود دارد که بخشی از آنها به قوانین قبل از جنگ در سوریه بر‌می‌گردد اما برخی از آنها نیز جدید است.
وی افزود: شواهد حاکی از آن است که تعرفه واردات از کشورهای عربی و همچنین ترکیه، پایین‌تر از ایران است که موضوع، فرصت رقابت را از صادرکنندگان ایرانی سلب کرده است.
لاهوتی با بیان اینکه نباید فرصت بازسازی در سوریه را از دست داد، گفت: در حال حاضر شرایط مناسبی برای شرکت‌های عمرانی و فنی مهندسی فراهم است تا در این کشور حضور پیدا کنند. همچنین شرکت‌های تولیدی سیمان نیز می‌توانند از شرایط سوریه به نفع اقتصاد کشور استفاده کنند. در این خصوص دولتمردان نیز باید مشکلات تجار دو کشور را با توجه به روابط سیاسی مناسبی که میان ایران و سوریه وجود دارد، حل کنند تا به این صورت شرایط برای توسعه تجارت دو‌جانبه تسهیل شود.
دست بسته بخش خصوصی
همچنین نایب رییس شورای ایران و سوریه به «جهان صنعت» گفت: شرایط سوریه با کشورهایی مثل عراق متفاوت است. به عنوان مثال اگرچه عراق با تنش‌های سیاسی مواجه شد و به تازگی محدودیت‌های جدیدی در رابطه با صادرات کالاهای ایرانی ایجاد کرده اما با وجود این شرایط هم فعالان و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند بازار خود را در این کشور بیایند. شرایط سوریه به گونه‌ای است که فعالان بخش خصوصی و اقتصادی نمی‌توانند بدون کمک دولت، کاری در خصوص افزایش روابط تجاری انجام دهند.
علی‌اصغر جمعه‌ای اظهار کرد: سوریه به صورت تمام‌عیار در جنگ بوده و حتی طی سال‌های اخیر‌ مسوولان اتاق‌های بازرگانی نتوانستند آن‌طور که باید و شاید در مورد افزایش مراودات تجاری با یکدیگر مذاکره داشته باشند. وی افزود: طی سال‌های اخیر ایران به لحاظ نظامی و سیاسی، سوریه را از جهات مختلف پشتیبانی کرده و علاوه بر مدافعان حرم که در این کشور از تمام وجود خود مایه گذاشتند، حتی خط اعتباری یک میلیارد دلاری از جانب ایران در اختیار سوریه قرار گرفت. اما واقعیت این است که چنین اقداماتی بیشتر بعد سیاسی داشت و چندان ارتباطی به افزایش روابط تجاری ندارد.
نایب رییس شورای ایران و سوریه خاطر‌نشان کرد: اقداماتی که در خصوص حفظ و صیانت سوریه انجام شده، بیشتر برای حفظ منافع ملی و منطقه‌ای بوده و منجر به توسعه مراودات تجاری و اقتصادی نشده است.
جمعه‌ای با تاکید بر اینکه دولتمردان و حاکمیت باید زمینه را برای ارتباط فعالان بخش خصوصی با یکدیگر فراهم کنند، گفت: تا پشتوانه سیاسی برای فعالان اقتصادی مهیا نشود، نمی‌توان امیدوار بود که روابط تجاری افزایش پیدا کند.
وی افزود: در گذشته قبل از اینکه جنگ در سوریه آغاز شود، کالاهای ایرانی به این کشور صادر می‌شد اما در همان زمان هم مقررات و محدودیت‌های خاصی در این زمینه وجود داشت که چندان به فعالان اقتصادی اجازه نمی‌داد به راحتی در سوریه حضور یابند و با همتایان خود مذاکره کنند.
تشکیل اتاق مشترک روی هوا
نایب رییس شورای ایران و سوریه در واکنش به صحبت‌های نایب رییس اتاق بازرگانی ایران در مورد محدودیت‌هایی که از جانب سوریه برای صادرات کالاهای ایرانی وضع شده، گفت: واقعیت این است که سوریه برای افزایش مراودات تجاری خود با ایران تمایل نشان داده اما به دلیل اینکه شرایط سیاسی از جانب دولتمردان به درستی فراهم نشده، نمی‌توان اقدامات خاصی در این زمینه انجام داد. همان‌طور که هنوز اتاق بازرگانی ایران و سوریه نیز با وجود اینکه چندین سال می‌شود که قرار است تشکیل شود، هنوز روی هواست و اقدامی از جانب دولت در این خصوص انجام نمی‌شود.
وی اظهار کرد: در مورد سوریه باید برنامه‌ریزی مشخص و درستی از سوی دستگاه‌های مرتبط انجام شود تا شرایط برای رفت و آمد تجار بدون محدودیت فراهم شود.
اوضاع مهیاتر ترکیه
جمعه‌ای همچنین در واکنش به حضور کالاهای قاچاق ترکیه‌ای در سوریه گفت: در حال حاضر شواهد حاکی از آن است که کالاهای قاچاق ترک در بازار سوریه خودنمایی می‌کند اما به عقیده من، حتی اگر ترکیه تمایل داشته باشد تا به صورت قانونی کالا به سوریه صادر کند، اوضاع این کشور برای صادرات از ایران مهیا‌تر خواهد بود چرا که دولت ترکیه بیشتر از ایران هوای بخش خصوصی را دارد.
وی افزود: تجار ایرانی تمایل دارند برای افزایش مبادلات تجاری با فعالان سوری اقدام کنند اما واقعیت این است که دست آنها بسته است.
تفاهمنامه‌های بی‌نتیجه
نایب رییس شورای ایران و سوریه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ملاقات‌های اخیر فعالان اتاق بازرگانی ایران با دولتمردان سوریه، روی چه حسابی بوده است، گفت: توسعه تجارت با کشورهای همسایه و همچنین دیگر کشورها از برنامه‌های مهم اتاق بازرگانی است بنابراین حتی در مورد سوریه هم رفت و آمدهایی از طرف بخش خصوصی با دولتمردان سوری انجام شده که منجر به امضای تفاهمنامه‌هایی هم می‌شود. اما نکته مهم در این باره این است که اتاق با موانع قانونی روبه‌رو است و مسوولیت اجرایی ندارد. از این رو همین ملاقات‌هایی هم که صورت می‌گیرد، به دنبال تلاش‌های بخش خصوصی است در حالی که در نهایت نمی‌تواند چندان اثرگذار باشد.
وی افزود: زمانی تفاهمنامه‌ها رنگ و بوی اجرایی به خود خواهد گرفت که حاکمیت هم به عنوان پشتیبان، بخش خصوصی را همراهی کند.
وزارت صنعت دست روی دست نگذاشته
جمعه‌ای همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص رفع موانع تجاری ایران و سوریه کاری انجام داده است یا خیر، خاطرنشان کرد: نمی‌توان گفت که مسوولان وزارتخانه‌ها دست روی دست گذاشته و کاری در این زمینه انجام نداده‌اند چرا که به هر حال در جلسات هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و همچنین دیگر نشست‌ها، نمایندگانی از سوی دولت و وزارتخانه‌ها حضور دارند و آنها نیز در جریان مذاکراتی که در این خصوص صورت می‌گیرد، هستند.
وی ادامه داد: بنابراین وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به دنبال توسعه تجارت خارجی کشور است اما باید شتاب و حساسیت کارها در این رابطه افزایش پیدا کند تا بتوان به نتیجه مورد نظر دست یافت.
مسوولان هوشیار باشند
نایب رییس شورای ایران و سوریه اظهار کرد: به تازگی کشورهایی مثل عراق و سوریه از چنگ داعش رهایی پیدا کرده‌اند بنابراین فراز و نشیب‌های زیادی از لحاظ سیاسی و اقتصادی این کشورها را در سیطره خود قرار خواهد داد که در این خصوص مسوولان باید هوشیاری لازم را به خرج دهند تا بازار چنین کشورهایی که از کمک‌های سیاسی ایران هم بهره گرفته‌اند، در اختیار دیگر کشورها قرار نگیرد.
جمعه‌ای افزود: حل مشکل صادرات کالاهای ایرانی به سوریه منوط به تصمیم سیاستگذاران اقتصادی کشور خواهد بود که اگر مسیر درستی را مد نظر قرار دهند، می‌توان به حل مشکلات امیدوار بود.
سوریه طالب کالاهای ایرانی
رییس اتاق بازرگانی اصفهان نیز در مورد وضعیت فعلی روابط تجاری ایران و سوریه اظهار کرد: اتاق‌های بازرگانی در زمینه افزایش مراودات تجاری در حال فعالیت هستند و در سال‌جاری رفت و آمدهای دوجانبه زیادی در این خصوص انجام شده که حتی با برخی وزرا نیز مذاکراتی صورت گرفت. عبدالوهاب سهل‌آبادی اظهار کرد: واقعیت این است که سوریه طالب کالاهای ایرانی است و در این زمینه تمایل نشان داده اما فعالان اقتصادی ایران نمی‌توانند در زمینه امنیت در ارتباطات مالی، اعتماد لازم را به دست آورند. بانک‌ها با سوریه کار نمی‌کنند و حتی بانک توسعه صادرات نیز چندان تمایلی به این موضوع نشان نداده است.
وی با تایید موانعی که در حال حاضر توسعه تجارت ایران و سوریه را تحت تاثیر قرار داده، اظهار کرد: مشکلات اعتباری از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که توسعه روابط تجاری دو کشور را تحت‌الشعاع قرار داده چرا که سوریه نه پولی دارد که در قبال کالاهای ایرانی بپردازد و نه اینکه می‌تواند کالای خاصی را به ایران صادر کند. سهل‌آبادی گفت: در حال حاضر از لحاظ امنیتی شرایط سوریه مناسب است و می‌توان کارهای تجاری را آغاز کرد اما هنوز مشخص نیست که می‌توان از خط اعتباری به درستی استفاده کرد یا خیر.
فرصت‌های طلایی عمرانی
رییس اتاق بازرگانی اصفهان با بیان اینکه استان اصفهان در بازسازی سوریه و صادرات کالاهای مصرفی به این کشور به‌صورت متمرکز و طولانی‌مدت عمل می‌کند، اظهار کرد: در حال حاضر فرصت‌های خوبی در زمینه عمرانی در سوریه موجود است که با حل مشکل اعتبار در این رابطه می‌توان کارهای به خصوصی انجام داد اما لازم است در این زمینه بانک‌ها همکاری‌های لازم را به عمل آورند.
وی با بیان اینکه در این زمینه خیلی نیازی به مداخله وزارت صنعت و دولتی‌ها نیست، گفت: بخش خصوصی تمام تلاش خود را در این زمینه انجام داده و همچنان پیگیر افزایش مراودات تجاری در این خصوص است اما صندوق‌های ضمانتی باید برای برقراری امنیت در ارتباطات، اقدامات لازم را انجام دهند.
سهل‌آبادی همچنین اظهار کرد: 60 شرکت بزرگ تولیدی استان اصفهان در بخش‌های مختلف صنعت ساختمان دعوت به همکاری شدند تا پس از مذاکرات اولیه با طرف سوریه‌ای، شرکت مشترک در آن کشور راه‌اندازی کنند. بنابراین تشکیل شرکت مشترک نیز می‌تواند موانع پیش روی همکاری اقتصادی دو طرف را بردارد.
وی با تاکید بر اینکه سوریه پس از جنگ وارد مرحله بازسازی شده، تاکید کرد: اغلب زیرساخت‌ها و منازل شهروندان این کشور تخریب‌شده و استان اصفهان می‌تواند نقش مهمی در بازسازی این کشور داشته باشد. از این رو نباید فرصت بازسازی سوریه را به‌راحتی از دست بدهیم.
nastaran16yousefi@gmail.com
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
هسته سخت نظام عليه نظام؟ (اعتماد) شوخی‌های تلخ تاریخ (جوان) اخبار ویژه (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
حقوق بشر و برجام محور گفت وگوها توقف حمایت تسلیحاتی آمریکا از کردهای سوریه چراغ سبز سوری‌ها به محصولات ترکیه‌ای؛ آخرین تمهید برای اعطای تسهیلات مسکن؛ نقش بسیج کنندگی شبکه های مجازی در زلزله کرمانشاه؛ هجوم برای خرید سکه «جهان صنعت» راهبرد تعیین خط مشی دستمزد را بررسی کند؛ پس از قفل ورزشگاه و ساختمان باشگاه، برنامه بعدی، حذف تیم سیاه‌جامگان است جمعه طلایی! Black Monday جهان‌صنعت! رکورد پنجاه ساله بورس زده شد «زلزله‌گردی» تکنیکی برای افزایش گردشگران؛ سناریوهای احتمالی در نشست آتی اوپک احساسات و عواطف نوجوانان اوپک گازی رو در روی ایالات متحده آمریکا؛ اتحاد معارضان سوری و امیدواری نشست ژنو احساسات و عواطف نوجوانان استقلال بانک مرکزی در دستور کار مجلس روحانی در تماس تلفنی بشار اسد:
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال