روزنامه آرمان امروز
1396/05/12
هشدار درباره تبدیل آثار تاریخی به پاساژ
ثبت جهانی آثار میراثی ایران چه مزایایی برای کشور دارد؟آثار تاریخی ملموس و غیر ملموس در زمره میراث جهانی به ثبت می‌رسد. جایگاه میراث فرهنگی و شناسایی آن برای همگان می‌تواند در معرفی فرهنگ ایران به جهانیان تاثیرگذار باشد. ثبت میراث ملموس و غیر ملموس تغییر و تحولات رشد بشر را در حوزه‌های مختلف علمی، هنری، فرهنگی و... به شکل مناسب نمایش می‌دهد. از سوی دیگر تبعات کمی و کیفی این آثار نشان‌دهنده جایگاه ملل و فرهنگ‌های جهانی است. در واقع ثبت آثار می‌تواند حوزه مربوطه را در بیرون از کشور برای همگان شناسایی کند. همچنین نوع نگاه اهل فرهنگ و دانش جهانیان را نسبت به کشور ایران تغییر می‌دهد. از سوی دیگر شناسایی آثار تاریخی و فرهنگی کشور از حفاظت حقوقی، فرهنگی و اجتماعی برخوردار است. برای مثال وقتی شهر یزد به ثبت جهانی می‌رسد، شهرداری و دیگر دست‌اندر کاران در این حوزه مکلف به رعایت قوانین ویژه هستند، چون این امور منجر به حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی شهر میشود. در واقع میراث طبیعی و فرهنگی هر شهر جزو سرمایه‌های اصلی آن شهر محسوب می‌شوند، طبیعتا حفاظت از آنها یکی از شاخص‌های توسعه پایدار است. حوزه فرهنگی غیر ملموس نیز ویژگی‌های خاص در کشور ندارد، بلکه این میراث در حرکت است. به عبارت دیگر نشان‌دهنده تعامل و ریشه‌های میراث مشترک است. وقتی پدیده‌های موسیقی، ادبی، آیینی، مذهبی و... در یک کشور ثبت میشود نشان از تاثیر آن اثر دارد. برای مثال هر‌ساله بر تعداد کشورها در ثبت نوروز به عنوان یک ثبت گروهی افزوده میشود، در این شرایط فرهنگ ایران در سایر فرهنگ‌ها رسوخ پیدا می‌کند. در واقع نوروز در بین کشورهای فارسی زبان و کشورهایی که این عید باستانی را جشن می‌گیرند، نشان‌دهنده یک فرهنگ مشترک است.
ایران در رتبه یازدهم ثبت جهانی آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار داد. هر از گاهی شاهد ثبت جهانی یک شهر یا یک آیین هستیم. تاکنون در زمینه ثبت میراث کشور چه اقداماتی انجام شده است؛ به‌ویژه با توجه به اینکه ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها از آثار ملموس و غیرملموس فراوانی برخوردار است؟
با بررسی اقدامات انجام شده باید گفت که در اواخردهه 50 و با آغاز جنگ تحمیلی ایران از حضور و ثبت آثار تاریخی خودداری کرد، چون در آن دوره اولویت دفاع از کشور بود و تا سال 77 نسبت به ثبت میراث کشور وقفه ایجاد شد. این وضعیت باعث شد تا از لحاظ کمی ثبت آثار ملی کشور کاهش یابد. در سال‌های اخیر شاهد ثبت آثار متعدد کشور در یونسکو بودیم. این در حالی است که هر یک از این آثار به دلیل شرایط منحصر به فرد خود به ثبت رسیده‌اند.
برای ثبت آثار جهانی محدودیت‌ها و تعاریف متعدد وجود دارد. برای مثال مسئولان شهری و میراثی در ماسال تاکنون چندین بار برای ثبت این شهر اقدام کرده‌اند، اما موفق نشده‌اند. برای تسهیل در ثبت این آثار باید چه اقداماتی انجام داد؟
برای بررسی چرایی ثبت نشدن یک اثر باید به سازمان‌هایی همچون شهرداری‌ها، بخشداری‌ها و... مراجعه کرد. باید سازمان‌های مختلف برای نگهداری این آثار پاسخگو باشند. به دلیل وجود شرایط دشوار در ثبت آثار نمی‌توان برخی از آثار را برای ثبت به یونسکو معرفی کرد. ثبت یک اثر نیازمند یک پلن مدیریتی است تا بتوان روابط و حدود آن را رعایت کرد.
برخی از آثار در کشور ما به فراموشی سپرده شده است و روزبه‌روز بر شدت تخریب آنها افزوده میشود. در این وضعیت اقدامات گروه‌های نظارتی را در زمینه پاسداشت این آثار چگونه ارزیابی می‌کنید؟
میراث فرهنگ متعلق به همگان است. اگر اثری در یک نقطه دچار تخریب شود، نشان‌دهنده بی‌توجهی مردم آن محدوده است. برای توجه به میراث فرهنگی کشور باید نهادهای آموزشی وارد عمل شوند. در این اقدام می‌توان دانش‌آموزان را نسبت به تاریخ کشور آگاه کرد. از سوی دیگر می‌توان از طریق رسانه ملی و دیگر رسانه‌ها همگان را نسبت به میراث فرهنگی و نگهداری از آثار ملموس و غیر ملموس دغدغه‌مند تربیت کرد. از سوی دیگر با بررسی اقدامات در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و سازمان میراث فرهنگی باید گفت که همگان دچار دور شدن و بی‌توجهی به وظایف خود نسبت به میراث فرهنگی هستند. برای مثال نگهداری از خانه پدری و نگهداری از سجاده مادر بزرگ می‌تواند گام نخست برای نگهداری آثار ملی کشور باشد. این اقدام از پدر خانواده آغاز میشود. برای مثال اگر امروزه در سطح شهر شاهد تبدیل خانه‌های قدیمی به مال‌ها، پاساژها و برج‌ها هستیم، به دلیل بی‌توجهی برخی افراد نسبت به نگهداری آثار قدیمی است. در اصل این اقدام یک مساله فرهنگی است و با آموزش می‌توان افراد را نسبت به نگهداری میراث فرهنگی و تاریخی دغدغه‌مند تربیت کرد. در این شرایط نمی‌توان از یک سازمان برای نگهداری آثار ملموس و غیرملموس کشور انتظار داشت.
با این تفاسیر تاکنون اقدام فرهنگی ویژه‌ای برای صیانت از آثار فرهنگی و تاریخی کشور انجام نشده است؟
توجه به این مساله نیازمند یک امر ملی است. اگر امروزه در کشور اخباری مبنی بر ثبت جهانی آثار ملی به گوش می‌رسد این امر ماحصل اقدامات متعدد از سوی بخش‌های فرهنگی کشور است. در اصل توجه به آثار ملی باید در افراد به یک امر درونی تبدیل شود.
با توجه به اتفاقات ناخوشایند و تخریب‌هایی که گاه در اطراف محوطه‌ها و بناهای تاریخی کشور رخ می‌دهد، لازم است سازمان میراث فرهنگی از وضعیت کامل آثار به سرعت و به درستی مطلع شود و پیش از آنکه مورد تهدید جدی قرار بگیرند اقدامات پیشگیرانه برای حفاظت از آثار و محوطه‌های تاریخی انجام گیرد.تاکنون سازمان میراث فرهنگی نسبت به نظارت بر اماکن تاریخی چه اقداماتی انجام داده است؟
از سوی سازمان میراث فرهنگی نظارت‌های متعدد بر آثار تاریخی اعمال میشود. در کشور یک‌میلیون اثر وجود دارد. طبیعتا سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند برای هر یک از آنها یک مامور بگذارد. نگهداری از آثار تاریخی یک امر ملی و در حوزه مسئولیت تمامی نهادهاست. سازمان میراث فرهنگی در این زمینه فقط سیاستگذار و ناظر مجموعه است. اگر قرار باشد که فقط سازمان میراث فرهنگی نسبت به میراث کشور مسئول باشد، طبیعتا باید بودجه بیشتری داشته باشد. مسئولیت نگهداری از آثار میراث فرهنگی و تاریخی بر عهده همگان است. برای مثال اگر امروز شهر یزد به ثبت میراث جهانی رسیده به دلیل توجه نهاد شهری و دیگر مسئولان امر بوده است. هم اکنون سیستم نظارت و پایش آنلاین در برخی کشورها برای حفاظت از آثار تاریخی انجام میشود، زیرا اگر بناها و محوطه‌های تاریخی به درستی پایش نشوند، نمی‌توان پاسخ درستی برای حفاظت به موقع و پیشگیرانه هم داشت.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
تدبیر بدون امید!
جاي خالي«معمار مدارا»
منتظرحضور وزیرزن هستیم
جامعه با خلأ مدیریت زنان مواجه است
احضار ۶۰ فرماندار و استاندار
تجارت خون در حاشیه تهران!
کشف ۲ سر بریده در خیابان شیخ بهایی
نامه اعتراضي هنرمندان درباره لغو كنسرت‌ها
همفکری برای چینش کابینه موفق
هشدار درباره تبدیل آثار تاریخی به پاساژ
مردم منتظر تغییرند
یادداشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
چه شخصیت‌های مهمی در مراسم تحلیف شرکت می‌کنند؟
شایعه مرگ پدر بنیتا صحت ندارد
ترامپ تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی را امضا کرد
جای خالی آیت‌ا... در مراسم تنفیذ و تحلیف روحانی
واکنش ظریف به یک مصافحه
تامین هزینه‌های آموزش و پرورش از درآمد حاصل از فروش سیگار
خوب و بد توزیع موادمخدر دولتی!
