روزنامه جهان صنعت
1395/11/23
پرسش از انقلاب
محمد هدایتی- می‌گویند قرن بیستم قرن انقلاب‌ها بوده است. در هیچ دوره‌ای، نه این اندازه انقلاب رخ داده و نه اینچنین درباره‌اش صحبت شده است؛ درباره آرمان‌ها و ایده‌های انقلابی، سرنوشت آنها، تحولات بعدی‌شان. اینکه چه شد فرجام انقلاب‌ها، به اهداف دست یازیدند یا نه.مطالعه انقلاب، جدا از تمام جذابیت‌ها و درس‌ها، برای ما در ایران، وجهی خاص‌تر نیز دارد ما یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های قرن را تجربه کردیم. انقلابی آنچنان بزرگ و البته عجیب که جان فوران (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا و صاحب کتاب ت‍اریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ میلادی تا انقلاب)، نظریه‌پرداز برجسته انقلاب‌ها را وادار کند که بگوید، انقلاب ایران، نظریه‌پردازی درباره انقلاب‌ها را وارد مرحله‌ای جدید کرد.
مانند هر انقلاب دیگری، انقلاب ایران و پیامدهای آن، موضوع قضاوت‌های بسیار متفاوتی بوده است. جدا از نزاع‌های سیاسی، می‌توان و باید به ارزیابی این انقلاب پرداخت. آن هم از زاویه نقدی درونی؛ نقدی که ارزیابی را بر مبنای آن چیزهایی قرار می‌دهد که پدیده‌ها، سازمان‌ها و در اینجا انقلاب‌ها در نظر داشته‌اند به آن ایده‌هایی که انقلاب را معنادار و تعریف کردند. طبیعی است تب انقلاب به مرور زمان فروکش می‌کند و امور به روال عادی باز می‌گردند اما تا زمانی که مرجع تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌ها، یک انقلاب است، گریزی از ارجاع به آن ایده‌ها و آرمان‌ها، بحث درباره آنها و میزان و کیفیت حصول‌شان نیست. از این رو، پرسش از یک انقلاب، پرسش از اینکه آرمان‌ها و اهداف چه وضعیتی یافتند، نه پرسشی ضدانقلابی کاملا انقلابی است. پرسش‌کنندگان را نباید خطرناک پنداشت. در شرایط امکان مطرح کردن چنین پرسش‌ها و پاسخگویی به آنهاست که می‌توان به پویایی یک نظام سیاسی برآمده از یک انقلاب مردمی امیدوار بود.
انقلاب ایران واجد ارزش‌های مترقی بوده است. نفی استبداد، تحقق عدالت اجتماعی و استقلال از اصلی‌ترین شعارهایش بوده‌اند و از این جهت، انقلابی بود با جهت‌گیری کاملا مدرن. طبیعتا در عرصه‌هایی دستاوردهایی وجود داشته و در عرصه‌های دیگر نه. کاملا رواست اگر کسی بپرسد، چرا 38 سال پس از انقلابی که تحقق عدالت اجتماعی از اهداف اصلی‌اش بوده و گاه انقلاب مستضعفان خوانده شده است، بر مبنای گفته مسوولان، نزدیک به 11 میلیون نفر حاشیه‌نشین وجود دارد. چنین پرسش‌هایی باید مطرح شود یا چرا سازوکارهای دموکراتیک، هنوز آنچنان نهادینه نشده‌اند. چراکه پایبندی به روح انقلاب در گرو بازگشت مدام و بحث درباره این شعارها، پیگیری آنها، بررسی موانع تحقق‌شان و تلاش جهت برطرف کردن گام به گام این موانع، اصلاح یا تغییر رویه‌هاست و در واقع این به معنای انقلابی بودن است.
*دانشجوی دکترای علوم اجتماعی
hedayati.mohammad@yahoo.com
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
ترامپ به دنبال معامله بزرگ با پوتین
رشد مطالبات معوق ادامه دارد
تشریح برنامه‌های حوزه انرژی کشور تا پایان دولت یازدهم از زبان زنگنه؛
خط و نشان قضات برای ترامپ
مترو قم جان 3 کارگر را گرفت!
پیامدتحولات سیاسی آمریکا و ایران بر بازار در گفت و گو با اعضای اتاق بازرگانی؛
انتقاد برندگان سیمرغ از صدا و سیما در اختتامیه جشنواره فجر؛
روی دیگر سکه فاجعه پلاسکو؛
دم هیات داوران گرم!
پشت پرده افشا نشدن نام متخلفان بورسی
گرفتاری جشنواره نفتی
پرسش از انقلاب
آتلانتیک‌گرایی
زندگی بهتر حق ملت ایران است
گرفتاری جشنواره نفتی
پرسش از انقلاب
عدالت بالاتر از اراده افراد
